The most wonderful time

Voor mij is de maand december echt the most wonderful time of the year. Een magische maand waarin ik geen genoeg kan krijgen van lichtjes, glitters, sterren en ander gezellig decoratiespul. Mijn huis in kerstsfeer brengen vind ik het leukste dat er is en ik kan er dagen zoet mee zijn. Bijna net zo leuk vind ik het om bij anderen binnen te kijken. Een paar dagen voor kerst ga ik altijd even fietsend of wandelend door de wijk, als het donker wordt. Dan gluur ik stiekem naar binnen, zo mooi om al die verschillende kerstbomen in de huizen te zien! Maar ook de lichtjes in de ramen, tuinen of op het balkon zijn prachtig. Eenmaal thuis gluur ik verder op Instagram en Pinterest, waar veel foto's en plaatjes van huizen in kerstsfeer op te vinden zijn. Met een kop chai thee, kerstkransjes en Sky Radio 'the Christmasstation' kan ik me dan uren vermaken.

Ieder jaar opnieuw raak ik zo betoverd door mooie plaatjes en decoraties, dat ik de neiging heb om winkelwagens vol nieuwe kerstspullen te kopen. Gelukkig heb ik inmiddels een mooie kerstcollectie en kan ik me redelijk inhouden. Daarbij komt dat ik het erg leuk vind om met weinig geld zelf iets te creëren. Dit jaar maakte ik twee eenvoudige kerststukjes, waar ik alleen mos, takjes en een blokje oase voor hoefde te kopen. De kaarsen en paddestoeltjes kreeg ik van mijn moeder en de duifjes, het lint en zinken potjes had ik nog. Vorig jaar maakte ik een papieren Merry Christmas slinger en daar heb ik nu weer plezier van. Ik maakte hem door letters uit te vergroten, ze over te trekken op wit papier met een klein flapje aan de bovenkant om deze om te buigen en vast te plakken aan een stuk garen. Simpel, maar mooi!   

Eenvoudige kerststukjes

Tweedehands is er ook veel moois te vinden heb ik ontdekt; bij de kringloopwinkel, antiekboerderij en op marktplaats worden in december veel bruikbare kerstdecoraties te koop aangeboden. En soms heeft je familie nog wat op zolder liggen. Mijn houten kerstster komt bij mijn moeder vandaan en stamt nog uit de jaren '90. Deze mix van oude en nieuwe kerstspullen en eigen creaties maakt dat ik extra geniet van mijn gezellige huis in december. Kon het elke dag maar kerst zijn!    

Kerst- en wintermoodboard in de maak. Rode klokken van een kringloopwinkel 

Drijfkaarsjes van de kringloopwinkel

De kerstboom

Merry Christmas!

Prettige Kerstdagen,

God Jul,

Joyeux Noël,

Merry Christmas!

Wist-u-dat...

In mijn blogs over Zweden heb ik nog niet eens alles verteld, daarom hier een aantal opvallende Wist-u-datjes over mijn verblijf in Zweden.

Wist u dat:

• Je elkaar begroet met een omhelzing en niet met zoenen?
• Voor- en achterdeuren naar buiten toe open draaien?
• Het gebruikelijk is om bij binnenkomst je schoenen in de hal uit te trekken?
• Ik de eerste twee weken ladingen papieren zakdoekjes verbruikte vanwege hooikoorts?
• De hooikoorts pas stopte toen ik de meegebrachte blauwe pilletjes durfde in te nemen?
• Er in Zweden massaal wordt gekeken naar het Eurovisiesongfestival?
• Zweden dit jaar met Loreen - Euphoria het Eurovisiesongfestival won?
• Mannen van middelbare leeftijd een soort pruimtabak in hun wang stoppen?
• Autozitjes voor jonge kinderen achterwaarts op de achterbank geplaatst moeten zijn?
• Zweden een houten spateltje in de boter steken waar iedereen mee kan smeren?
• Je de vrijheid hebt om in de natuur te lopen en kamperen waar je wilt en onbeperkt wilde bessen en paddestoelen mag plukken?
• Op boerderij Örbäck een ontsnapt tam konijn rondhuppelt genaamd Nina?
• Dit konijn een aantal jonge groenteplantjes in de moestuin heeft opgegeten?
• Ze daarna drie keer werd gevangen en opgesloten maar steeds wist te ontsnappen?
• Ik als wwoofer het langste aantal weken aanwezig ben geweest op Örbäck van alle wwoofers tot nu toe?
• Zweden gek zijn op sylt (jam) en er plastic navulverpakkingen te koop zijn in worstvorm?
• Mijn favoriete jamsmaak blåbär (blauwe bes) is?
• Men ook graag sill (ingelegde haring) eet, met ei en aardappel op knäckebröd of met zure room?
• Koffiedrinken met iets lekkers erbij fika wordt genoemd?
• De supermarkten complete gangpaden hebben ingericht met alleen knäckebrödsoorten?
• Ik vlees van een aangereden ree in een stoofpot heb gegeten, maar toen ik dat ontdekte ik het niet meer lustte?
• De zon in de regio Linköping half juni maar 5,5 uur ondergaat?
• De zon in het noorden van Zweden in juni helemaal niet ondergaat?
• Ik lid ben geworden van de bibliotheek in Linköping om mijn boardingpass te kunnen printen?

In de krant Solen i dag (zon vandaag)

Schappen vol met allerlei soorten knäckebröd

Grote 'wielen' knäckebröd om stukken vanaf te breken

Mijn bibliotheekpas

Konijn Nina leeft 'in het wild' op het boerenerf 

52 Fine new weeks

Het was liefde op het eerste gezicht toen ik deze agenda 2013 in het schap zag liggen bij de HEMA. Lieve bloemetjes, een vogel (jeej!), handig formaat en mooie kleurencombinaties. In de agenda zit een envelopje voor krabbels, een uitneembaar ansichtkaartje en leuke stickertjes met teksten als 'even lekker niks' 'belangrijk' en 'dagje vrij'. De HEMA-actie met kortingstickers plakken kwam ook nog eens op het juiste moment; hup, sticker erop en een schamele €3,96 betaald! Dit jaar voor mij dus geen Janneke Brinkman-Salentijn agenda, al blijf ik fan van haar prachtige natuurillustraties.    

Avontuur in Zweden - Deel 3

Het aardige Engelse stelletje dat er in mijn vierde week is, vertrekt in het weekend. Jammer, want we konden het goed vinden. Op hun laatste avond op Örbäck verzorgen ze een diner als dank voor de gastvrijheid. Een Indiaas recept waar ik nog nooit van heb gehoord; Dahl. Verrassend lekker. Als dessert eten we rabarbertaart met een bolletje ijs. Ik laat het me goed smaken maar realiseer me dat weekend voor het eerst dat mijn broek een stuk strakker is gaan zitten. Mijn taille begint als een muffin over mijn spijkerbroek te hangen....whoops! Zoveel lichaamsbeweging krijg ik natuurlijk niet tijdens het onkruid plukken en schoffelen. Met alle volle melk, boter, jam, eieren, chocoladeballen en taart krijg ik meer calorieën binnen dan ik verbrand...maar oh, wat smaakt het allemaal lekker.

De nieuwe wwoofers staan een paar dagen later op de stoep; een Duits gezin. Vader, moeder, zoontje van drie en een zoontje van vier maanden. Aardige mensen die een bijzondere rondreis maken door Zweden. Ze trekken vier maanden langs drie verschillende boerderijen om als vrijwilliger te werken en Örbäck is hun eerste stop. Heel knap hoe moeder haar werkzaamheden doet terwijl ze haar baby in een draagdoek op haar borst draagt en haar spelende zoontje in de gaten houdt. De baby huilt veel, maar ze blijft er heel kalm onder. Ik kan gelukkig in het Engels met ze praten, want mijn Duits is sehr schlecht. Ondertussen leer ik het Zweeds steeds beter verstaan en lezen. Daar heb ik veel lol in! Ik pak vaak de krant om woorden en zinnen te vertalen en ik heb naast mijn bed een paar Zweedse kinderboeken liggen.  

Het omboeken van mijn vlucht terug naar Nederland verloopt niet meteen soepel; de vlucht die ik zou willen nemen is niet meer beschikbaar en de andere vluchten vanaf vliegveld Stockholm zijn erg duur. Bovendien moet ik de kosten met een creditcard betalen en die heb ik niet. Gelukkig wil Helena me helpen en ik ontdek een vlucht vanuit Linköping; op een mooi tijdstip, voor een normaal bedrag en op maar drie kwartier reizen vanaf Klockrike! Nadat ik de bevestiging van de omboeking per email heb ontvangen kan ik langzaamaan beginnen met aftellen. Een paar dagen later bedenk ik me dat ik nog best een dag in Linköping zou willen doorbrengen voor ik op het vliegtuig stap, dus reserveer ik een overnachting in een schattig hotelletje.

Gul lök = gele uien

Als ik in mijn vijfde week nieuwe werkzaamheden en verantwoordelijkheden krijg vliegen de uren opeens om. Een voormalige garage moet worden omgetoverd tot een koffiehuisje waar passanten koffie en thee kunnen drinken en verse producten kunnen kopen. Een leuke klus want de garage moet worden leeggeruimd, schoongemaakt en worden ingericht als knus eco-koffiehuis. Ik knutsel een papieren slinger van oude kranten, speur in de kringloopwinkel naar bruikbaar servies, tafelkleedjes en vaasjes en stel veldboeketten samen. Nu ben ik in mijn element! Het wordt helemaal gezellig als wwoofer Damien uit België arriveert. Een superaardige jongen die een jaar lang gaat rondreizen om als vrijwilliger te werken en na te denken over wat hij wil met zijn leven. Damien is grappig, onverstaanbaar met zijn Frans-Engelse tongval, charmant, aantrekkelijk...en hartstikke gay. Een kortstondige fling zit er dus niet in. 

Mijn laatste week begint niet zo fijn; ik krijg buikgriep en heb me in jaren niet zo ziek gevoeld. M'n moeder vindt het erg vervelend dat ze niks voor me kan doen en laat per sms weten dat ze me desnoods met de auto op komt halen. Heel lief, maar er zit niks anders op dan uitzieken. De tweede helft van de week knap ik op en kan ik me voorbereiden op het afscheid. Ik koop voor ieder gezin bloemen, een klein cadeautje voor Petra, Jens en de kinderen, ik maak nog een serie foto's en schrijf over mijn ervaringen in het wwoofer-gastboek. 

Het regent tijdens mijn laatste ochtend op Örbäck, ik blijf nog even onder de warme dekens liggen luisteren naar de tikkende druppels op het dak en denk na over de afgelopen zes weken. Ik heb al mijn spullen al ingepakt en hoef alleen maar te douchen, ontbijten en afscheid te nemen. Ik ben opgelucht dat ik bijna weer naar huis ga, maar ik merk ook dat ik het moeilijk vind om te vertrekken. Mijn benen voelen zwaar en ik heb een brok in mijn keel. Als ik Jens en de kinderen gedag zeg breek ik en begin ik te huilen. Maar ik moet ervandoor, dus ik probeer de tranen in te slikken. Petra en haar minnaar Håkan brengen me naar de bushalte. We nemen afscheid in de auto en ik zwaai ze uit. In de verte zie ik Örbäck. Dat was het dan. In de bus stromen de tranen over mijn wangen...pffff. Dat ik zo emotioneel zou zijn had ik niet verwacht. 

Eenmaal ingecheckt in het hotelletje in Linköping trekken mijn rode ogen weer een beetje bij en maak ik er een leuke dag van. Ik koop een reusachtig ijsje bij de beroemde ijssalon Bosses Glassbar, koop cadeautjes voor mijn kleine nichtje, shop bij Monki en bezoek openluchtmuseum Gamla Linköping.

Hotel Du Nord

Openluchtmuseum Gamla Linköping

Zondag 17 juni 2012 vlieg ik vanaf het kleine vliegveld van Linköping terug naar Nederland. Als ik door de schuifdeuren kom en mijn ouders zie, begin ik te huilen alsof ik een jaar weg ben geweest. Ze brengen me naar huis en eenmaal binnen ontdek ik lieve Welkom Thuis! cadeautjes; bloemen, een mini-prentenboekje, een vogelhuisje en Hollandse dropjes en stroopwafels. M'n vader en moeder zeggen me gedag en ik zwaai ze uit. 
Ik ben weer alleen. 
In Groningen. 
Thuis. 

Hej då Sverige, dag Zweden! 

Avontuur in Zweden - Deel 2

Op mijn eerste vrije dag wil ik graag een kijkje nemen in het dichtsbijzijnde dorp Borensberg en dat kan prima op de fiets zegt Petra. Ze zal me de route laten zien. Ik krijg een oude barrel, een helm en regenkleding in mijn handen gedrukt. Even later fietsen we het erf af en meteen baal ik van de oncomfortabele fiets; zadel hoog, stuur laag, lamme knijpremmen en achter mij zwabbert een groot geel kinderzitje vrolijk heen en weer. We nemen niet de route over de gewone weg en daar ben ik maar wat blij om, want het verkeer mag er 90 km per uur en raast dus vlak langs je heen (fietsstroken- of paden langs de weg zijn er niet), inclusief trucks met opleggers met megagrote boomstammen erop...ieks! Maar de fietstocht is er niet minder avontuurlijk om, zo moeten we dwars door een weiland heuvelopwaarts fietsen om daarna een weggetje te nemen met grote losse stenen erop, ik ben opeens heel blij met m'n helm. Terwijl Petra honderduit praat over hoe jammer het is dat de Ikea zo commercieel is geworden trap ik me zwetend en puffend een ongeluk op het barrel. Als ik klaag over mijn polsen en rug ruilen we van fiets, maar het scheelt weinig. Het fietspad langs het Göta Kanal blijkt gelukkig een normaal pad om op te fietsen en zo komen we een half uur later aan in Borensberg. We doen wat boodschapjes en sneupen bij de kringloopwinkel.

Als ik een week of twee later een lange fietstocht ga maken ben ik zo wijs om de mountainbike van Susanne te lenen; de twintig versnellingen komen goed van pas bij het licht heuvelachtige landschap. Ik verkijk me alleen een beetje op de afstand tussen de dorpjes en voor ik er erg in heb, heb ik 25 kilometer gefietst en ben ik nog steeds in-the-middle-of-nowhere. Gelukkig vind ik een rustig Engels park waar ik kan bijkomen en m'n brood kan eten. Ik fiets daarna tegen beter weten in nog een stukje verder, richting het dorp, maar ik ben te moe om verder te gaan. Dus keer ik maar om en begin aan een moeizame terugreis. Twee uur later sta ik met een hoofd als een tomaat en een kont als een plank weer op het boerenerf, ik heb het overleefd, maar voortaan houd ik het bij korte stukjes fietsen!

Borensberg

Het meer Boren gezien vanuit het Engelse park

Terug naar mijn eerste vrije dag; die middag vertrekken Petra, de kinderen en ik naar het dorp Lotorp, een uur rijden vanaf Klockrike. We gaan naar het lentefeest van Christina en Kristr, een ontzettend aardig stel van middelbare leeftijd dat in een geweldige omgeving woont met bos, meren en bergen. Ik ontmoet die avond vriendelijke en interessante mensen, zoals een man die me vertelt hoe leuk het op de Nederlandse Floriade is en een hetero stel waarvan de man die avond als vrouw verkleed is en zijn vriendin van veertig die zwanger is van hem. Ook hoor ik dat de zestienjarige dochter van Christina en Kristr, Jolin, een jaar eerder is verongelukt, overal in hun huis hangen foto's van dit prachtige blonde meisje dat zo vroeg uit het leven is gerukt. Het is het eerste feest sinds haar dood en Kristr houdt een speech over haar voor we aan het bbqen beginnen, ik versta het dan wel niet, ik begrijp en voel de emoties wel. Na het bbqen wordt er gedanst in de woonkamer, ik doe ook mee en het voelt goed! Ik sla af en toe wat dronken heren van me af, pas op de kinderen en voer gesprekken met Petra. Haar leer ik van een andere kant kennen; zij en Jens blijken een open huwelijk te hebben, ze heeft er een minnaar bij. Ik knipper even met mijn ogen...ze blijken moderner dan ik dacht! Die nacht slapen we in de kamer van Jolin en dat maakt veel indruk op me; haar bureautje met computer staan er nog, er hangen mooie tekeningen aan de wand en er staat een altaartje met haar zonnebril erop, het krantenbericht over het ongeluk en haar foto. De volgende ochtend ontbijten we uitgebreid in de zon en wandel ik nog wat rond. Ik voel me goed! Wat is het gaaf om in Zweden te zijn en dit allemaal mee te maken! 

Een spectaculair uitzicht na beklimming van de berg achter het huis van Christina en Kristr

In de week die volgt ben ik overdag veel aan het onkruid wieden, plantjes bewateren en bedek ik groot onkruid met karton en oude mest. Na twee weken op Örbäck heb ik het gevoel dat ik er al twee maanden verblijf. De dagen zijn intensiever dan verwacht; het werk, het communiceren, het socializen, de drukte van de gezinnen, de speciale open dagen die Örbäck organiseert, een verjaardag, de activiteiten op Hemelvaartsdag en alles wat ik in mijn vrije tijd onderneem. Het samenleven met de gezinnen valt ook niet altijd mee, zo moet ik vaak vragen waar dingen liggen en of het uitkomt dat ik ga douchen of internetten. Ook wordt er van me verwacht dat ik meehelp in de keuken met het dekken en afruimen van de tafel en het in- en uitruimen van de vaatwasser. Daarnaast blijk ik niet zo vrij te zijn om te eten en drinken wat ik wil, wat me op de eerste dag wel is beloofd. Zo krijg ik te horen dat ik maar niet teveel muesli meer moet eten, dat is zo duur! Als ik dan maar zelf een doos heb gekocht wordt me vriendelijk verzocht de yoghurt te laten staan, alleen tijdens de lunch mag ik het nog eten... Ik heb best veel moeite met deze beperkingen en begin te verlangen naar thuis, waar ik zelf mag weten wat ik wanneer eet.

Door de intensieve dagen slaap ik slecht en heb ik beklemmende nachtmerries waarin ik stik of opgesloten zit in een huis zonder ramen en deuren. Ik begin me af te vragen of het niet een beetje teveel gevraagd is, om acht weken lang op deze manier te leven. Ik krijg het advies om vooral mijn pauzes niet over te slaan, om in mijn eigen tempo te blijven werken en er in mijn vrije tijd veel op uit te gaan. Op mijn vrije dagen doe ik dat ook steeds. Ik bezoek de charmante stad Linköping (spreek uit als Liensjeuping), de kleine plaatsen Motala en Vadstena, ik zoek Anna op - ik leerde haar kennen op Christina en Kristr's Vårfest - en ik maak fietstochtjes. Het was soms een gedoe met bussen nemen, Zweedse OV-chipkaarten en dramatisch vroege sluitingstijden (in Motala en Vadstena gingen winkels en koffiehuizen om 15:00 uur al dicht!), maar wat heb ik veel mooie plekken gezien! 
      

Op een terrasje in Linköping

Linköpings prachtige park

Veldboeketje plukken

Lezen op een bankje

Kunstwerk in Motala over de ultieme fietstocht in Zweden; Vätternrundan

Strand Varamon in Motala

Klassieke straatjes in Vadstena

Na drie weken op Örbäck begint het onkruid wieden me tegen te staan. Het is naast het bewateren van de plantjes de belangrijkste taak en ik doe haast niets anders. Het is die week meer dan dertig graden en heel warm in de moestuin. Met een geeky zonneklep op en een vuurrood hoofd spit ik een stuk grond om. Susanne zou me helpen maar is in geen velden of wegen te bekennen. Ik droom weg over luie zonvakanties en fantaseer over zwemmen, op een strandbedje liggen en rondslenteren in toeristische badplaatsen. Gelukkig kan ik leuk kletsen met het aardige Engelse stelletje dat er een week is om te wwoofen en dat maakt de dagen net wat leuker. Op donderdagavond gaan we met z'n drieën naar de pizzeria in Borensberg, hartstikke gezellig. 

De vrouwen aan het spitten, harken en bewateren

Tomatenplanten in de zelfgebouwde kas

Een groot verschil tussen Nederlanders en Zweden is de manier waarop ze hun kinderen opvoeden. Althans, als ik de Örbäckkinderen vergelijk met de Nederlandse kinderen die ik ken. Discipline en regels, het lijkt wel of ze hier geen van allen van gehoord hebben. Het zijn een soort Pippi Langkous-kinderen: gebreide vestjes in regenboogkleuren, twee verschillende sokken aan, de jongetjes dragen de oude bloemetjestuniekjes van hun zus, ze hebben altijd een smoezelig gezicht en vieze vingers en ze klauteren het liefst in bomen. Ze zijn wild, druk en lopen gerust een hele dag in een hemdje en op blote voeten rond bij dertien graden. Nou heeft dat Pippi Langkous-achtige nog wel iets grappigs, maar het lawaai dat ze maken vind ik minder grappig. Elk uur huilt er wel een kind en s'avonds bonken ze schreeuwend met het bestek op tafel. Eten vliegt in het rond en vader en moeder zeggen zachtjes 'wil je dat niet doen?'. Ik heb wel eens met open mond staan kijken naar hoe twee kinderen met hun voeten op de piano aan het stampen waren. Horendol werd ik van het lawaai elke dag en ik vond het dan ook zalig als ze allemaal naar school of de dagopvang waren. Wat ik wel heel goed vond was de mate van vrijheid die de kinderen kregen. Ze mochten veel zelf ontdekken en uitproberen, waar we als Nederlanders vaak gevaren zien en een kind daardoor (te)veel uit handen nemen. De Örbäckkinderen zitten dan wel onder de builen en blauwe plekken, ze zijn heel behendig, zelfstandig en onbevreesd.

Sinds Zweden heb ik er een paar favoriete lekkernijen bij: chokladbollar en rabarberpaj. Zo maakt Petra een hele schaal vol chocoladeballen op de avond van het Eurovisie Songfestival en regelmatig eten we na het avondeten een stuk rabarbertaart. Waanzinnig lekker!

Rabarberpaj met slagroom, ijs of vanillesaus..mmmm!

Zelfgemaakte taarten en rabarbersap op Jens' verjaardag

Als ik aan het eind van de derde week voor de zoveelste keer vermoeid opsta, na zes dagen werken in de moestuin, nachtenlang woelen, draaien en plassen op een emmer (net iets prettiger dan de buitenwc) en ik tijdens het ontbijt op mijn kop krijg dat de vaat niet is weggewerkt en de kippen nog niet gevoerd, barst ik in tranen uit. Ik doe zo mijn best, ik ben kapot! Snikkend probeer ik duidelijk te maken dat het me allemaal te veel is. Maar dat wordt niet echt begrepen. Ik voel me ellendig, dit ga ik niet volhouden! Ik besef dat het zo niet langer kan en besluit mijn verblijf in Zweden met twee weken in te korten. Ik voel me meteen opgelucht, zes weken is immers ook een hele mooie periode. Die nacht en de nacht erna slaap ik voor het eerst de hele nacht door. Nu weet ik zeker dat ik de juiste beslissing heb gemaakt!

Volgende keer in het derde en laatste deel van Avontuur in Zweden: Andere werkzaamheden, de Zweedse taal leren met kinderboeken, wat zit mijn broek opeens strak en tranen bij het afscheid